Οταν η Κύπρος είπε για την Ελλάδα ρε «γαμωτο»

Στέλιος Κυριακίδης «Για την Ελλάδα ρε γαμώτο»

Ο Στέλιος ενα παιδί που γεννήθηκε  το 1910 στην Πάφο και τις πρώτες του προπονήσεις  τις έκανε στην Κύπρο οταν με την παραμικρή αφορμή πήγαινε με τα πόδια στο απέναντι χωριό που απείχε 15 με 20 χιλιόμετρα. 

Έβγαλε το Γυμνάσιο στην Πάφο κι από την εφηβική του ηλικία άρχισε να παίρνει μέρος σε αγροτικούς αγώνες εκπροσωπώντας το χωριό του. Το 1930 γράφτηκε στον Γυμναστικό Σύλλογο Ολύμπια Λεμεσού τον οποίο δεν εγκατέλειψε, μέχρι και το τέλος της αθλητικής του σταδιοδρομίας (παρόλο που αργότερα εγκαταστάθηκε στην Αθήνα).

Ερχόμενος στην Αθήνα το 1936 εργάστηκε ως εισπράκτορας της Δ.Ε.Η., χωρίς να εγκαταλείψει τον αθλητισμό. Εκεί γράφτηκε στον Παναθηναϊκό για να μπορείτε να αθλείται αλλά αλλά και για να λαμβάνει μέρος σε αγώνες που δεν συμμετείχαν κυπριακές ομάδες.

Διακρίθηκε σε Διαβαλκανικούς αγώνες κατέρριψε το ρεκόρ του Σπύρου Λούη ο οποίος τον κάλεσε στο σπίτι του και του είπε:

 «Παιδί μου Στέλιο, να τρέχεις πάντα, γιατί εμείς οι Έλληνες γεννηθήκαμε για να τρέχουμε. Μόνο έτσι καταφέραμε να ζήσουμε τόσους αιώνες».

Είχε λάβει μέρος και στους Ολυμπιακούς αγώνες του Βερολίνου το 1936 και ο γιός του ο Δημήτρης έλεγε : 

”Το 1943 στο Χαλάνδρι, συνελήφθη από Γερμανούς με άλλα 49 άτομα (τα οποία εκτελέστηκαν) εξαιτίας ενός φόνου Γερμανού στρατιώτη. 

Ο Γερμανός αξιωματικός υπηρεσίας ήταν μαραθωνοδρόμος και τον άφησε ελεύθερο, όταν βρήκε στο πορτοφόλι του την ταυτότητά του και την κάρτα διαπίστευσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1936 στο Βερολίνο.  «Μια άλλη φορά, όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στο σπίτι μας, βρήκαν ένα άλμπουμ με φωτογραφίες από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου. Στην πρώτη σελίδα ήταν ο Χίτλερ.“Χάιλ Χίτλερ!” είπαν και εξαφανίστηκαν. Έτσι εδόθη εντολή να μην πηγαίνει κανείς στο σπίτι του Κυριακίδη. Από τότε ο πατέρας μου έκρυβε στο υπόγειό μας τους συμμάχους που έπεφταν με τα αλεξίπτωτα και έφευγαν αργότερα στην Αίγυπτο».

Το 1946, ο 36χρονος Στέλιος Κυριακίδης αποφάσισε να συμμετάσχει στον περίφημο πεντηκοστό   Μαραθώνιο της Βοστώνης (42.195 μ.), μετά από τιμητική πρόσκληση των διοργανωτών. Τα γεγονότα ότι λόγω της Κατοχής ήταν αδύναμος και υποσιτισμένος, ότι είχε πέντε χρόνια να αγωνιστεί σε Μαραθώνιο και η έλλειψη προπόνησης, προκαλούσαν την σύζυγό του: 

«Είσαι τρελός; Έτσι κοκαλιάρης όπως είσαι θα πεθάνεις!». Έτσι ξεκίνησε τις προπονήσεις ακόμη και μέσα στο χιόνι, ενώ κάποια στιγμή λιποθύμησε από την εξάντληση.

Όμως, ο Σ.Ε.Γ.Α.Σ. αδυνατούσε να στείλει βεβαίωση-πιστοποίηση ερασιτέχνη αθλητή. ούτε βίζα μπορούσε να βγάλει καθώς ήταν προνόμιο μόνο Αμερικανών υπηκόων, αλλά με την βοήθεια του πρόξενου, τον οποίο γνώριζε, την απέκτησε. Παρόλα αυτά το ταξίδι με το πλοίο θα του στερούσε απαραίτητες προπονήσεις ή ακόμη και την συμμετοχή του στον αγώνα, ενώ το αεροπορικό εισιτήριο για Παρίσι κόστιζε 575 δολάρια με τον ίδιο να δηλώνει: 

«Όταν άκουσα το ποσόν τρελάθηκα. Εκείνη την ημέρα θα πήγα 30 φορές πάνω κάτω την οδό Σταδίου». 

Ο Στέλιος πούλησε την κουζίνα μαζι με τις καρέκλες και του σπιτιού του , πήρε και ενα δάνειο 1000 δολλάρια απο την ΔΕΗ για να φύγει , αλλα η τράπεζα αρνήθηκε να του δώσει συνάλλαγμα , τοτε ο Κυριακίδης ορυώμενος τους είπε:

«Τρέχω για την Ελλάδα ρε από το 1933. αγωνίζομαι για τη γαλανόλευκη. δεν είμαι κανένας τυχοδιώκτης». 

Στην Αμερική οι γιατροί φοβούμενοι οτι δεν θα τα καταφέρει και θα πεθάνει απο την αδυναμία τον άφησαν να τρέξει αφου υπόγραψε δήλωση οτι παίρνει την ευθύνη . Εδω βοήθησε και ενα Ελληνας μάγειρα ομογενής που το βοήθησε αφιλοκερδώς να πάρει μερικά κιλά γρήγορα. Κάποιες εφημερίδες τον αποκαλούσαν «ο κοκκαλιάρης 'Ελληνας».  

Κατά την παραμονή του στην Αμερική υποσχέθηκε πως δεν θα εγκατέλειπε  λέγοντας: «Ήρθα να τρέξω για επτά εκατομμύρια πεινασμένους Έλληνες.»

Κατά τις 12:00, στις 20 Απριλίου 1946, δόθηκε η εκκίνηση του Μαραθωνίου της Βοστώνης. Οι κύριοι διεκδικητές της νίκης ήταν ο Αμερικανός Τζόνυ Κέλυ (2 νίκες, 7 δεύτερες θέσεις, 61 συμμετοχές) και ο Καναδός Ζεράρντ Κοτέ (4 νίκες). Πριν τον αγώνα κάποιος έδωσε στον Κυριακίδη ένα διπλωμένο χαρτάκι να το διαβάσει λίγο πριν από την έναρξη. Από την μια πλευρά έγραφε «Ή ταν ή επί τας» και από την άλλη «Νενικήκαμεν». Είχε ζητήσει από την επιτροπή να αγωνιστεί με τον αριθμό 7 (τυχερός αριθμός στην Αρχαία Ελλάδα) και έτσι του δόθηκε το 77 (δυο φορές τυχερός).

Ηταν προσηλωμένος να κοιτάει μπροστά , αφου έιχε σαν αρχή οτι «όταν ένας μαραθωνοδρόμος κοιτάζει πίσω του, δίνει φτερά στον αντίπαλο». Στα τελευταία μέτρα έτρεχε μονος του δίπλα με τον Τζόνυ Κέλυ. Ενας απο τους παριστάμενους Έλληνες ομογενείς φώναξε Καλά πας, Στέλιο! Έστω δεύτερος». Παρακάτω, ένας Αμερικανός δημοσιογράφος που παρακολουθούσε τον αγώνα με αυτοκίνητο, τον πληροφόρησε: «ο Κέλυ «έσπασε», είναι ώρα να φύγεις». 

Τότε συνέβη κάτι, που ο Κυριακίδης θυμόταν με συγκίνηση: «...ένας ηλικιωμένος Έλληνας να τραβάει τα μαλλιά του και να λέει: Για την Ελλάδα Στέλιο μου! Για τα παιδιά σου!». 

Τότε ο Κύπριος  έδωσε όλα τα σωματικά του αποθέματα κατακτώντας την νίκη, φωνάζοντας στον τερματισμό: «For Greece!» (Για την Ελλάδα). 

Ο χρόνος του 2:29:27 αποτέλεσε τον καλύτερο στην Ευρώπη και για 22 χρόνια τον καλύτερο στην Ελλάδα.

Ο επισοδιακός  Διεθνής Μαραθώνιος της Βοστώνης είχε τελειώσει με νικητή τον  Κυριακίδη. 

Οταν οι Αμερικανοί το ρώτησαν τι θέλεις να κάνουμε για σένα είπε:

«Για μένα τίποτα. Μόνο για την Ελλάδα…», επιμένοντας: 

«Σας παρακαλώ, μην ξεχάσετε τη χώρα μου». 

Ο Τζόνυ Κέλυ (ήταν ο επικρατέστερος για τη νίκη) όταν ρωτήθηκε γιατί δεν κατάφερε να κερδίσει τον αγώνα, απάντησε: 

 «Πως θα μπορούσα να κερδίσω ποτέ έναν τέτοιον αθλητή; Εγώ έτρεχα για τον εαυτό μου κι αυτός για μια ολόκληρη πατρίδα». 

Μεγαλόσταυρος του Φοίνικα 

Ηταν ίσως η πρώτη φορά που ειπώθηκε σε αγώνες ”For Greece» αργότερα η Βούλα Πατουλίδου το τροποποίησε 

         ” για την Ελλάδα ρε γαμώτο” .

Λεγεται οτι το ” για την Ελλάδα” το επανέλαβε  ενώπιον του Βασιλιά οταν του  απονεμήθηκε ο "Μεγαλόσταυρος του Φοίνικος" 

Ο Γεώργιος ο Β την ώρα που τον ασπάστηκε του ψυθίρισε ”για όλη την Ελλάδα μαζί με την Κύπρο».

Η Κύπρος είχε κάνει όλο τον Ελληνισμό περήφανο.

Βιβλιογραφία

▪ Γεννημένος νικητής, Νίκος Τσιώτος, Ανδρέας Νταμπίλης, 2001,

Λεωφόρος Ηρώων, Η ιστορία του Παναθηναϊκού Αθλητικού Ομίλου στα χρόνια του πολέμου και της Κατοχής, Ανδρέας Οικονόμου, Εκδόσεις ΚΑΠΑ, 2014, I