Ο Αγωγός φυσικού αερίου Ρωσίας Τουρκίας

ΜΟΣΧΑ (Reuters) -Το σχέδιο του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν να καταστήσει την Τουρκία κόμβο για το ρωσικό φυσικό αέριο θεωρητικά θα μπορούσε να επιτρέψει στη Μόσχα να καλύψει τις εξαγωγές της με καύσιμα από άλλες πηγές, αλλά αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό για να πείσει τους Ευρωπαίους να αγοράσουν, δήλωσαν αναλυτές και πηγές.

Η Ρωσία προμήθευε το 40% της αγοράς φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης έως ότου η Μόσχα στις 24 Φεβρουαρίου έστειλε δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες στην Ουκρανία σε μια "ειδική στρατιωτική επιχείρηση", όπως την αποκαλεί.

Έκτοτε, η Δύση εισήγαγε σαρωτικές κυρώσεις, μεταξύ άλλων για το ρωσικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, μείωσε τις αγορές της από τα καύσιμα που προέρχονται από τη Ρωσία και αναζήτησε εναλλακτικές λύσεις.

Μετά τις εκρήξεις - τα αίτια των οποίων ερευνώνται - που προκάλεσαν ζημιές στο σύστημα του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream προς την Ευρώπη κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα, ο Πούτιν πρότεινε τον Οκτώβριο τη δημιουργία ενός κόμβου φυσικού αερίου στην Τουρκία, βασιζόμενος σε μια νότια διαδρομή για τις εξαγωγές.

Χωρίς να γίνει συγκεκριμένος, ο Πούτιν δήλωσε ότι ένας κόμβος θα μπορούσε να δημιουργηθεί στην Τουρκία σχετικά γρήγορα και προέβλεψε ότι οι πελάτες στην Ευρώπη θα ήθελαν να υπογράψουν συμβάσεις.

Μέχρι στιγμής δεν έχουν υπάρξει δημόσιες δεσμεύσεις για κάτι τέτοιο και οι αναλυτές λένε ότι θα χρειαστούν επενδύσεις καθώς και χρόνος.

"Χρειάζεται η Ευρώπη το έργο, δεδομένης της αποφασιστικότητας των χωρών της ΕΕ να παραιτηθούν από το ρωσικό φυσικό αέριο στο άμεσο μέλλον;" ρώτησε ο Alexei Gromov του Ινστιτούτου για την Ενέργεια και το Ίδρυμα Οικονομικών με έδρα τη Μόσχα.

Είπε επίσης ότι θα ήταν αδύνατη η αναδιαμόρφωση των ροών φυσικού αερίου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς δεν υπάρχουν υφιστάμενες συνδέσεις που θα μπορούσαν να συνδεθούν με τον προτεινόμενο κόμβο από τη βορειοδυτική Ευρώπη, η οποία συνήθιζε να λαμβάνει φυσικό αέριο μέσω του Nord Stream 1.

ΑΕΡΙΟ ΠΡΟΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ

Ωστόσο, υπάρχει διαθέσιμη χωρητικότητα φυσικού αερίου και αγωγών.

Οι εξαγωγές της Ρωσίας προς την Ευρώπη έχουν μειωθεί κατά 43,4% φέτος και ο αγωγός TurkStream προς την Τουρκία λειτουργεί πολύ κάτω από την ετήσια χωρητικότητά του των 31,5 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm).

Ο Zongqiang Luo, ανώτερος αναλυτής της Rystad Energy, εκτίμησε ότι περίπου το 60% της χωρητικότητας του αγωγού ήταν αχρησιμοποίητο μετά τις φετινές εξαγωγές περίπου 10,6 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου έως τις 21 Νοεμβρίου.

Ο Luo της Rystad εκτίμησε ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον τρία έως τέσσερα χρόνια για την κατασκευή της δαπανηρής νέας υποδομής που απαιτείται.

"Ακόμη και αν μπορούσε να κατασκευαστεί ένας νέος αγωγός, τότε ποιος θα αγοράσει αυτό το αέριο;" διερωτήθηκε.

Άλλοι πίστευαν ότι θα βρεθούν αγοραστές.

Μια πηγή στο μονοπώλιο εξαγωγής αερίου μέσω αγωγών της ρωσικής Gazprom δήλωσε ότι πιστεύει ότι ο κόμβος θα διευκολύνει τις πωλήσεις.

"Αυτό δεν θα είναι ρωσικό αέριο, αλλά αέριο από τον κόμβο", δήλωσε η πηγή, η οποία δεν θέλησε να κατονομαστεί λόγω της ευαισθησίας του θέματος.

Μια εμπορική πηγή στην Ευρώπη δήλωσε ότι η Κίνα, η οποία ξεπέρασε την Ιαπωνία για να γίνει ο κορυφαίος εισαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στον κόσμο το 2021, ήδη μεταπωλεί ρωσικό LNG, το οποίο δεν έχει την ένδειξη "made in Moscow".

Είπε ότι είναι πιθανό οι αγοραστές στη νότια και ανατολική Ευρώπη να μην ενδιαφέρονται για το πού προέρχεται το ΥΦΑ.

Σημειώνοντας ότι η Ευρώπη δεν έχει επιβάλει εμπάργκο στο ρωσικό φυσικό αέριο, σε αντίθεση με το πετρέλαιο, ο Alexander Gryaznov, διευθυντής της S&P Global Ratings, δήλωσε ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να είναι πρόθυμη να αγοράσει από τη Μόσχα μέσω διαμεσολαβητών.

"Η Ευρώπη είναι απίθανο να θέλει να συνάψει απευθείας συμβάσεις

ΤΟΥΡΚΙΚΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ

Ο Πούτιν και ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν έχουν σφυρηλατήσει στενές σχέσεις τα τελευταία χρόνια, παρά το βεβαρημένο παρελθόν τους, το οποίο αμαυρώθηκε από τη δολοφονία του Ρώσου πρεσβευτή Αντρέι Καρλόφ στην Άγκυρα το 2016 και την κατάρριψη από την Τουρκία ενός ρωσικού αεροσκάφους σε αποστολή στη Συρία ένα χρόνο νωρίτερα.

Η Τουρκία δήλωσε ότι θα ήταν επίσης δυνατό να συμπεριληφθεί στον προτεινόμενο κόμβο ο αγωγός φυσικού αερίου Trans Anatolian Natural Gas Pipeline (TANAP), ο οποίος μεταφέρει αζέρικο φυσικό αέριο στα τουρκικά σύνορα.

Η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν συμφώνησαν τον περασμένο μήνα να διπλασιάσουν τη χωρητικότητα του αγωγού από τα 16 δισ. κυβικά μέτρα που είναι σήμερα "βραχυπρόθεσμα" και στις 23 Νοεμβρίου οι επικεφαλής της ρωσικής Gazprom και της αζέρικης κρατικής εταιρείας ενέργειας Socar, Αλεξέι Μίλερ και Ροβσάν Νατζάφ, συναντήθηκαν στη Μόσχα.

Ούτε η Gazprom ούτε η Socar έδωσαν λεπτομέρειες για τη συνάντηση, αλλά αυτό το μήνα, η Ρωσία συμφώνησε να προμηθεύσει το Αζερμπαϊτζάν με 1 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στο πλαίσιο μιας νέας βραχυπρόθεσμης σύμβασης.

Η συμφωνία "προκάλεσε κάποιες ανησυχίες από την αγορά" σχετικά με μια πιθανή συμφωνία ανταλλαγής φυσικού αερίου με τη Ρωσία για την εξαγωγή περισσότερου φυσικού αερίου στην Ευρώπη, δήλωσε ο Luo.

Με την πρόταση για τον τουρκικό κόμβο φυσικού αερίου, η Ρωσία επέστρεψε σε μια μακροχρόνια ιδέα να προσθέσει δύο γραμμές στον υφιστάμενο αγωγό TurkStream για να διπλασιάσει την ετήσια χωρητικότητά του στα 63 δισ. κυβικά μέτρα.

Αυτό αντιστοιχεί ακριβώς στις συνδυασμένες ποσότητες που η Ρωσία πούλησε μέσω διαφόρων οδών στην Αυστρία, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, τη Σερβία, τη Σλοβενία και την Τουρκία το 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία της Gazprom.

Η Ρωσία προμηθεύει αέριο μέσω αγωγών στην Ευρώπη κυρίως μέσω της Ουκρανίας με ρυθμό άνω των 40 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων ημερησίως, λιγότερο από το ήμισυ της ποσότητας που συνήθιζε να πωλεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Παρέχει επίσης φυσικό αέριο στη νότια και ανατολική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας, μέσω του TurkStream.

Ο υφιστάμενος TurkStream κόστισε 3,2 δισεκατομμύρια δολάρια και ο αγωγός φυσικού αερίου Nord Stream 2 που δεν εγκαινιάστηκε ποτέ μέσω της Βαλτικής Θάλασσας απαιτούσε άλλα 11 δισεκατομμύρια δολάρια, τα οποία μοιράστηκαν μεταξύ της Gazprom και των δυτικών εταίρων της.

Ούτε η Gazprom, ούτε το Κρεμλίνο παρείχαν εκτίμηση κόστους για την ιδέα του τουρκικού κόμβου. Ο Ντμίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, αρνήθηκε να σχολιάσει αυτή την εβδομάδα όταν ρωτήθηκε από το Reuters σε καθημερινή τηλεδιάσκεψη για το πώς το αζέρικο αέριο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στον κόμβο.

Η Gazprom και η Socar δεν απάντησαν στα αιτήματα του Reuters για σχολιασμό.

(Πρόσθετες αναφορές από την Tsvetelia Tsolova στη Σόφια, την Francesca Landini στο Μιλάνο και την Oksana Kobzeva στη Μόσχα- επιμέλεια από την Barbara Lewis)