Οι ΗΠΑ απομακρύνονται σιγά-σιγά από την Ευρώπη, η Κίνα ως μια όλο και πιο επιθετική παγκόσμια δύναμη και τώρα η Ρωσία του Πούτιν, η οποία εισβάλλει σε μια ανεξάρτητη ευρωπαϊκή χώρα - αποτελούν μια νέα δυσάρεστη γεωπολιτική κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι Ευρωπαίοι.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία εξέπληξε σχεδόν όλους, αλλά οι άλλες δύο εξελίξεις δεν είναι καθόλου καινούργιες. Ως απάντηση, ο όρος "στρατηγική αυτονομία" έχει εισέλθει στην καθομιλουμένη. Σημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να ενεργεί ανεξάρτητα από άλλους παγκόσμιους πολιτικούς δρώντες στρατιωτικά, πολιτικά και οικονομικά.
Η συμφωνία συνασπισμού της τρικομματικής κυβέρνησης της Γερμανίας, που έγινε το 2021, αναφέρει: "Θέλουμε να αυξήσουμε τη στρατηγική κυριαρχία της Ευρώπης. (...) Στόχος μας είναι μια κυρίαρχη ΕΕ ως ισχυρός παράγοντας σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από ανασφάλεια και συστημικό ανταγωνισμό".
Η Γερμανία έχει δεσμευτεί να ενισχύσει την αμυντική της ικανότητα και να αναλάβει ηγετικό στρατιωτικό ρόλο στην Ευρώπη
Επικρίθηκε ο "εφησυχασμός" της Γερμανίας
Αλλά πόση πρόοδο έχουν σημειώσει η ΕΕ και η Γερμανία προς αυτή την κατεύθυνση; Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, ή ECFR, καταρτίζει τον δείκτη ευρωπαϊκής κυριαρχίας - αξιολογώντας τους τομείς της προστασίας του κλίματος, της άμυνας, της οικονομίας, της υγείας, της μετανάστευσης και της τεχνολογίας.
Σύμφωνα με αυτόν, ολόκληρη η ΕΕ έχει υψηλό βαθμό κυριαρχίας σε θέματα οικονομίας και υγείας, ικανοποιητικό επίπεδο στην άμυνα, την προστασία του κλίματος και τη μετανάστευση και κακή βαθμολογία στον τομέα της τεχνολογίας. Εκεί, η ΕΕ θεωρείται ιδιαίτερα εξαρτημένη.
Τον Ιούνιο του 2022, κάθε χώρα μέλος της ΕΕ αξιολογήθηκε επίσης για τη συμβολή της στην ευρωπαϊκή κυριαρχία. Η Γερμανία κατατάχθηκε στην κορυφή, διότι όχι μόνο είναι ισχυρή, αλλά, σύμφωνα με τους συντάκτες του ECFR, επενδύει επίσης στην "ικανότητα της Ένωσης να ενεργεί" και επιδεικνύει δημόσια δέσμευση για την ευρωπαϊκή κυριαρχία.
Η Γερμανία έτυχε ενός μεγάλου αρνητικού βαθμού σε ένα θέμα: Παρά την οικονομική της ισχύ, κατατάσσεται μόλις στην πέμπτη θέση του δείκτη για τη συμβολή της στην ευρωπαϊκή οικονομική κυριαρχία. Αυτό "αντανακλά εν μέρει τον εφησυχασμό της απέναντι στις αλληλεξαρτήσεις με τη Ρωσία και την Κίνα". Οι συγγραφείς θεωρούν ότι η Γερμανία πρέπει ακόμη να μάθει από τα λάθη του παρελθόντος στο θέμα αυτό.
Δεν συμμερίζονται όλοι στην Ευρώπη αυτόν τον στόχο
Αλλά η Ευρώπη απέχει ακόμη πολύ από την επίτευξη του στόχου της στρατηγικής αυτονομίας, πιστεύει ο Henning Hoff από το Γερμανικό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα το Βερολίνο. "Όσον αφορά την πολιτική άμυνας και ασφάλειας, ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έδειξε ότι οι Ευρωπαίοι εξαρτώνται από τις Ηνωμένες Πολιτείες".
Αυτό ισχύει τόσο για την πυρηνική απειλή όσο και για τον συμβατικό πόλεμο. "Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία: Εάν η Ουκρανία είχε μόνο την Ευρώπη για να στηριχθεί, δεν θα υπήρχε σήμερα".
Είναι κυρίως ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν που υποστηρίζει την ευρωπαϊκή στρατιωτική ανεξαρτησία. Μετά το Brexit, η Γαλλία είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που διαθέτει πυρηνικά όπλα.
Οι Ευρωπαίοι είναι διχασμένοι στο ζήτημα της στρατιωτικής αυτονομίας. Σύμφωνα με τις χώρες της Βαλτικής και την Πολωνία, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ θα πρέπει να διατηρήσουν έναν ισχυρό ρόλο στην Ευρώπη.
Εν τω μεταξύ, ο Mihai Chihaia από το Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα τις Βρυξέλλες, πιστεύει ότι τα διάφορα συμφέροντα μπορούν να συνδυαστούν. Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τις προσπάθειες της ΕΕ για μεγαλύτερη ανεξαρτησία. "Μια πιο ικανή ΕΕ θα συμβάλει στη διατλαντική ασφάλεια και θα συμπληρώσει το ΝΑΤΟ", δήλωσε στη DW.
Το ενδιαφέρον της Κίνας για τα ευρωπαϊκά λιμάνια
Ο στόχος της στρατηγικής αυτονομίας δεν αφορά μόνο την ασφάλεια και την άμυνα. Περιλαμβάνει επίσης την εμπορική και βιομηχανική πολιτική, τη χρηματοδότηση και τις επενδύσεις. Οι Ευρωπαίοι υπερασπίζονται εδώ και καιρό την πολυμέρεια και το ελεύθερο εμπόριο, ιδίως απέναντι στον Τραμπ.
Εν τω μεταξύ, ο Josep Borrell, επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, αναγνωρίζει ότι "η οικονομική αλληλεξάρτηση γίνεται πολύ επιρρεπής σε πολιτικές συγκρούσεις": οι αλυσίδες εφοδιασμού διακόπηκαν στην πανδημία, η Κίνα δημιουργεί σκόπιμα εξαρτήσεις, η Ρωσία θα μπορούσε να κλείσει τη βρύση του φυσικού αερίου κατά βούληση.
Ένας από τους τομείς που αναφέρονται στη συμφωνία συνασπισμού του Βερολίνου στα τέλη του 2021 ως ιδιαίτερα άξιος προστασίας είναι ο ενεργειακός εφοδιασμός. Ο πόλεμος στην Ουκρανία κατέστησε απολύτως σαφές το επίπεδο εξάρτησης της Γερμανίας σε αυτόν τον τομέα.
Και σήμερα; Έμαθε το μάθημά της η Γερμανία; Οι επικριτές κατηγορούν τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς, για παράδειγμα, ότι επέτρεψε χωρίς λόγο τη μερική εξαγορά ενός λιμενικού τερματικού σταθμού του Αμβούργου από τον κινεζικό ναυτιλιακό γίγαντα Cosco, ξεκινώντας έτσι μια άλλη μορφή εξάρτησης. "Ακριβώς σε αυτή την περίπτωση, μια πανευρωπαϊκή απάντηση θα ήταν καλύτερη - ας πούμε για παράδειγμα μια "ευρωπαϊκή ομάδα δράσης για τα λιμάνια", η οποία θα εξασφάλιζε ότι οι κινεζικές κρατικές επιχειρήσεις δεν θα μπορούσαν να στρέψουν το ένα λιμάνι εναντίον του άλλου ή να τα εκβιάσουν", δήλωσε ο πολιτικός επιστήμονας Henning Hoff.
Από την άλλη πλευρά, λίγο μετά τη συμφωνία για τα λιμάνια, η γερμανική κυβέρνηση απέρριψε δύο φορές κινέζους επενδυτές που ήθελαν να αγοράσουν γερμανικές εταιρείες ηλεκτρονικών ειδών.
Γερμανογαλλική φιλία
Οι καλές σχέσεις μεταξύ της Γερμανίας και της Γαλλίας, των δύο μεγαλύτερων χωρών της ΕΕ, θεωρούνταν παραδοσιακά κεντρικές για το μπλοκ. Τώρα όμως οι σχέσεις φαίνεται να έχουν χαλάσει και σε πολλούς τομείς, τα έργα βρίσκονται σε αναμονή - από το κοινό σχέδιο μαχητικών αεροσκαφών FCAS μέχρι άλλα ζητήματα όπου άλλοτε η μία πλευρά αισθάνεται παραμελημένη, άλλοτε η άλλη.
Ο Henning Hoff επικρίνει τη γερμανική κυβέρνηση ότι αγνοεί "το γεγονός ότι οι δικές της, εθνικές ενέργειες έχουν ευρωπαϊκές συνέπειες και θα πρέπει πάντα να συντονίζονται με τη Γαλλία. Ο Scholz "δεν έχει βρει ακόμη τον ρόλο του στην ευρωπαϊκή σκηνή. Αν οι πολλές παραφωνίες στις γαλλογερμανικές σχέσεις δεν μειωθούν σύντομα, θα υπάρξει ευρωπαϊκή αυτονομία.
Πηγή Deutsche Welle
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Γηξκ.