Η Γέλεν προσφέρει κλάδο ελαίας στην Κίνα

Η ομιλία της Τζάνετ Γέλεν στην Κίνα άργησε να έρθει. Έχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος από τότε που ο Άντονι Μπλίνκεν, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, δήλωσε ότι η χώρα αποτελεί "την πιο σοβαρή μακροπρόθεσμη απειλή" για την παγκόσμια τάξη. 

Η διατύπωση της Yellen ήταν πιο γλυκιά. Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ ξεκαθάρισε ότι η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν δεν είχε καμία πρόθεση να αποσυνδεθεί από την Κίνα, κάτι που θα ήταν "καταστροφικό και για τις δύο οικονομίες". Αν και τόνισε ότι όπου η εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ συγκρούεται με την οικονομία, η πρώτη θα έχει πάντα προτεραιότητα, η ομιλία της θα έπρεπε να ερμηνευθεί ως κλαδί ελιάς προς το Πεκίνο. Το αν η Κίνα θα το δει έτσι - έχοντας απορρίψει τα ανοίγματα της Ουάσινγκτον από τότε που οι ΗΠΑ κατέρριψαν ένα προφανώς κακόβουλο κινεζικό κατασκοπευτικό αερόστατο τον Φεβρουάριο - είναι ένα άλλο ερώτημα. Η Γέλεν δεν μπορεί να κατηγορηθεί ότι δεν προσπάθησε.

Σε συνέντευξή της πριν από την ομιλία της, η Γέλεν κατέστησε σαφές ότι ήθελε να επισκεφθεί την Κίνα μόλις ο Σι Τζινπίνγκ είχε διορίσει τους ομολόγους της στις θέσεις τους. Εάν το ταξίδι της Yellen πραγματοποιηθεί, θα είναι ο πιο υψηλόβαθμος αξιωματούχος των ΗΠΑ που θα επισκεφθεί την Κίνα από τότε που ανέλαβε ο Μπάιντεν. Ο Μπλίνκεν ακύρωσε το προγραμματισμένο ταξίδι του νωρίτερα φέτος μετά τον σάλο που προκλήθηκε από τα κινεζικά μπαλόνια. 

Στόχος της Γέλεν θα ήταν να αναβιώσει ο διάλογος τουλάχιστον για οικονομικά θέματα. Κατά τη διάρκεια του αρχικού Ψυχρού Πολέμου ΗΠΑ- ΕΣΣΔ, οι περίοδοι της εκτόνωσης ενισχύθηκαν από την εμπορική αλληλεπίδραση. "Βλέπω τον εαυτό μου να συνεχίζει την ατζέντα που καθιέρωσαν ο Μπάιντεν και ο Σι στη συνάντηση της G20 στο Μπαλί [τον περασμένο Νοέμβριο]", δήλωσε η Yellen. "Ήμουν σε εκείνη τη συνάντηση. Ήταν και οι δύο πολύ σαφείς μεταξύ τους ότι ήθελαν να έχουν μια παραγωγική οικονομική σχέση. Υπήρξε σαφής κατανόηση ότι οι οικονομικές σχέσεις δεν είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος και ότι πρέπει να εντείνουμε την αλληλεπίδρασή μας".

Τον Οκτώβριο, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την απαγόρευση του εμπορίου ημιαγωγών υψηλής ποιότητας με την Κίνα, η οποία θεωρείται στο Πεκίνο ως πράξη οικονομικής επιθετικότητας για την ανάσχεση της ανάπτυξης της χώρας. Η Yellen φρόντισε να αντικρούσει την ερμηνεία της Κίνας. Οι περιορισμοί θα περιορίζονταν στο εμπόριο που βοηθούσε τον στρατιωτικό εκσυγχρονισμό της, είπε. Αυτό περιελάμβανε μια νέα σειρά ελέγχων στις εξερχόμενες αμερικανικές επενδύσεις προς την Κίνα που θα ανακοινωθούν σύντομα. "Προσπαθήσαμε να δώσουμε κατευθυντήριες γραμμές μέχρι στιγμής για τους ελέγχους των εξαγωγών που έχουμε θέσει σε εφαρμογή", δήλωσε η Yellen. "Το τι ακριβώς συνιστά ζήτημα εθνικής ασφάλειας είναι κάτι που εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου. Αυτό που είναι σημαντικό εδώ είναι ότι θέλουμε οι Κινέζοι να καταλάβουν ότι όταν λαμβάνουμε αυτές τις ενέργειες έχουμε όντως στο επίκεντρο την εθνική ασφάλεια και ότι δεν προσπαθούμε να βλάψουμε την κινεζική οικονομική ανταγωνιστικότητα. Εάν οι Κινέζοι αντιλαμβάνονται ότι αυτές οι ενέργειες που έχουμε αναλάβει βλάπτουν την εθνική τους ανταγωνιστικότητα, αυτός είναι ένας λόγος για να εντείνουμε την αλληλεπίδρασή μας και να εξηγήσουμε ποια είναι τα κίνητρά μας".

Οι περισσότεροι από τους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής στον Ινδο-Ειρηνικό, όπως η Σιγκαπούρη και η Αυστραλία, επιθυμούν να δουν μεγαλύτερη δέσμευση των ΗΠΑ στο εμπόριο και τις επενδύσεις, ακόμη και αν ο Μπάιντεν έχει αποκλείσει την επανένταξη στη Συνολική και Προοδευτική Συμφωνία για τη Δια-Ειρηνική Εταιρική Σχέση (η μετονομασθείσα TPP, στην οποία η Κίνα έχει ζητήσει να ενταχθεί). Εκτός από το πρόσφατα δρομολογημένο Οικονομικό Πλαίσιο του Ινδο-Ειρηνικού, το οποίο οι επικριτές έχουν απορρίψει ως συζήτηση, και το εξίσου νεαρό Συμβούλιο ΗΠΑ-ΕΕ για το εμπόριο και την τεχνολογία, δεν υπάρχει τίποτα άλλο στα σκαριά, σύμφωνα με την Yellen. "Οι μεγάλες εμπορικές συμφωνίες δεν σχεδιάζονται ενεργά", δήλωσε η ίδια. Αντ' αυτού, οι ΗΠΑ θα πιέσουν τους "φίλους" τους να συμμετάσχουν στη λεγόμενη πρωτοβουλία της Yellen για το friend-shoring. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η Ινδονησία, η Ινδία και το Βιετνάμ. Η ίδια δήλωσε ότι εξετάζει το ενδεχόμενο ενός ταξιδιού στο Βιετνάμ. "Πρέπει να διαφοροποιήσουμε τις αλυσίδες εφοδιασμού μας για να αποφύγουμε την ακραία εξάρτηση από χώρες που θα μπορούσαν να τις χρησιμοποιήσουν εναντίον μας, όπως έκανε η Ρωσία με την ενέργεια". Και πρόσθεσε: "Δεν εννοούμε ένα στενό σύνολο ανεπτυγμένων χωρών".

Το κατά πόσον οι προσπάθειες της Yellen να αναζωογονήσει την οικονομική πλευρά του διαλόγου ΗΠΑ-Κίνας και θα αποδώσουν καρπούς είναι αμφίβολο. Ο Σι συναντά ηγέτες από όλο τον κόσμο, ωστόσο έχει αντισταθεί στον προγραμματισμό μιας κλήσης με τον Μπάιντεν. Η Γέλεν είναι ο πιο υψηλόβαθμος εν ενεργεία αξιωματούχος που συμμετείχε στον Στρατηγικό και Οικονομικό Διάλογο ΗΠΑ-Κίνας -μια ετήσια συζήτηση- που καθιερώθηκε από τον Τζορτζ Μπους και συνεχίστηκε υπό τον Μπαράκ Ομπάμα. Ο Ντόναλντ Τραμπ τον έκλεισε. Κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, ο Χανκ Πόλσον, προκάτοχος της Γέλεν στη θέση του υπουργού Οικονομικών, βρισκόταν σε συχνό συντονισμό με τους Κινέζους ομολόγους του. Τέτοια συνεργασία είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς σήμερα.

Ως σημαντικός κάτοχος δημόσιου χρέους των ΗΠΑ, η Κίνα έχει ουσιώδες ενδιαφέρον για την έκβαση της διαφαινόμενης μάχης μεταξύ του Λευκού Οίκου και της ελεγχόμενης από τους Ρεπουμπλικάνους Βουλής των Αντιπροσώπων για την άρση του ανώτατου ορίου χρέους. Μια αμερικανική χρεοκοπία θα μπορούσε να υπονομεύσει σοβαρά τη θέση του δολαρίου ως αποθεματικό νόμισμα. "Δεν βλέπω καμία άμεση απειλή για το καθεστώς του δολαρίου", δήλωσε η Γέλεν. Αν κάτι θα μπορούσε να ανατρέψει το αμερικανικό δολάριο, αυτό θα ήταν η αυτοτραυματική πληγή μιας χρεοκοπίας του αμερικανικού κράτους. Ο αυξανόμενος ανταγωνισμός από το κινεζικό remninbi θα ήταν το λιγότερο που θα ανησυχούσε την Ουάσινγκτον.

Πηγή : Financial Times