Οι Ελλανοδίκες

Οι Ελλανοδίκες  είχαν το δικαίωμα να κρίνουν αν κάποιος είχε την δυνατότητα να συμμετάσχει στους αγώνες και η δυνατότητα του αυτή απέρρεε αν αποδείκνυε ότι ήταν Έλληνας εκ πατρός τουλάχιστον τρίτης γεννεάς , δηλαδή ότι και ο παππούς του ήταν Έλληνας . 

Αφού αυτό αποδεικνύετο έλεγχαν  τον σωματότυπο του , την γνώση της γλώσσας καθώς δε τον εξέταζαν ( τεστάκι) για να διαπιστώσουν αν γνώριζε ποιά θυσία γινόταν σε κάποιον θεό / θεά του Δωδεκάθεου του Ολύμπου ( δεν ήταν όμοιες όλες οι θυσίες σε όλους τους Θεούς). Αυτό γινόταν διότι δεν λάμβαναν μέρος στους αγώνες μόνο κάτοικοι κυρίως Ελλάδος αλλά και Έλληνες από  τις Αποικίες στην Σικελία και την Μικρά Ασία και αργότερα από την Αίγυπτο (ιδίως την Αλεξάνδρεια), την Κυρήνη και την Φοινίκη και έπρεπε να πιστοποιηθεί η ελληνικότητα τους από απο τους δικαστές που είχαν την εξουσία να κρίνουν Έλληνες , δηλ τους Ελλανοδίκες.

Αρχικά υπήρχε μόνο ένας Ελλανοδίκης, ο οποίος εκλεγόταν από ένα μέλος δύο οικογενειών της Πίσας και της Ήλιδας. Το 580 π.Χ., αυτό το προνόμιο επεκτάθηκε σε όλους τους κατοίκους της Ηλείας, οι οποίοι πλέον εκλέγονταν με κλήρο.

Οι Ελλανοδίκες καλούνταν στην Ήλιδα ( Ηλεία ) δέκα μήνες πριν από την έναρξη των αγώνων και συγκεκριμένα στον οίκο των Ελλανοδικών για να κάνουν όλη αυτή την προεργασία πιστοποιήσης καθώς δε επιτηρούσαν τις προπονήσεις των αθλητών, αποκλείοντας αυτούς που παρουσίαζαν χαμηλές επιδόσεις αλλά και όσους επεδείκνυαν χαμηλά επίπεδα ήθους και συμπεριφοράς. 

Ενώπιον αυτών των Ελλανοδικών έδωσαν τα διαπιστευτήρια τους και έγιναν δεκτοί οι πάρα κάτω Μακεδόνες που απέδειξαν οτι άνηκαν στο ελληνικό φύλο , και  έλαβαν μέρος εις τους Ολυμπιακούς αγώνες: 

· Ο Βασιλέας Αλέξανδρος Α( προπαππούς του Μ. Αλεξάνδρου) στην 80η Ολυμπιάδα, το 460 π.Χ. Έτρεξε το Στάδιο και ήλθε δεύτερος με διαφορά στήθους.

· Ο Βασιλέας Αρχέλαος Περδίκας, αγωνίσθηκε στην 93η Ολυμπιάδα, το 408 π.Χ. και κέρδισε στους Δελφούς στο αγώνισμα των τεθρίππων.

· Ο Βασιλέας Φίλιππος Β΄ αναδείχθηκε τρεις φορές Ολυμπιονίκης. Στην 106η Ολυμπιάδα, το 356 π.Χ. έτρεξε με το άλογό του.

 Στην 107η Ολυμπιάδα, το 352 π.Χ. έτρεξε με τα τέθριππά του. 

Στην 108η Ολυμπιάδα, το 348 π.Χ., νίκησε στη συνωρίδα.

· Ο Κλίτων νίκησε στο Στάδιο στην 113η Ολυμπιάδα, το 328 π.Χ.

· Ο Δαμασίας ο Αμφιπολίτης έτρεξε το Στάδιο και νίκησε στην 115η Ολυμπιάδα, το 320 π.Χ.· Ο Λάμπου ο Φιλιππίσιος, αναδείχθηκε νικητής τεθρίππων στην 119η Ολυμπιάδα, το 304 π.Χ.

· Ο Αντίγονος έτρεξε το Στάδιο και νίκησε στην 122η Ολυμπιάδα, το 292 π.Χ. και στην 123η Ολυμπιάδα το 288 π.Χ.

· Ο Σέλευκος έτρεξε το Στάδιο και νίκησε στην 128η Ολυμπιάδα, το 268 π.Χ.

· Στην 128η Ολυμπιάδα, το 268 π.Χ., νίκησε μια γυναίκα από τη Μακεδονία στο αγώνισμα των συρομένων από πώλους αρμάτων (συνωρίδα πώλων). Ο Παυσανίας αναφέρει «νικητής λένε πως αναδείχθηκε στη συνωρίδα μια γυναίκα ονόματι. Βελεστίχη από την παραθαλάσσια Μακεδονία».