Στις 18 Μαΐου 1944, νωρίς το πρωί, στρατιώτες του Λαϊκού Επιτελείου Εσωτερικών Υποθέσεων (NKVD, η πρώην KGB) μπήκαν με τη βία σε σπίτια Τατάρων και ανακοίνωσαν στους έκπληκτους και δύσπιστους ενοίκους τους την άμεση απέλασή τους λόγω πράξεων "μαζικής συνεργασίας".
Τους δόθηκαν μόνο είκοσι με τριάντα λεπτά για να συγκεντρώσουν κάποια προσωπικά αντικείμενα. Χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, στη συνέχεια μεταφέρθηκαν σε διάφορους σταθμούς, όπου φορτώθηκαν σε τρένα με βοοειδή. Μέσα σε τρεις ημέρες, σχεδόν 180.014 Τατάροι της Κριμαίας απελάθηκαν από τη χερσόνησο. Την ίδια στιγμή, οι περισσότεροι από τους άνδρες Τατάρους της Κριμαίας που πολεμούσαν στις τάξεις του Κόκκινου Στρατού αποστρατεύτηκαν και στάλθηκαν σε στρατόπεδα εργασίας στη Σιβηρία και στην ορεινή περιοχή των Ουραλίων. Οι αποστρατευμένοι στρατιώτες απελευθερώθηκαν μετά το θάνατο του Στάλιν το 1953 και τους επετράπη να επιστρέψουν στις οικογένειές τους στον τόπο εξορίας τους.
Πάνω από 151.000 εκτοπισμένοι Τατάροι της Κριμαίας στάλθηκαν στο Ουζμπεκιστάν- ο υπόλοιπος πληθυσμός μεταφέρθηκε σε περιοχές της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ), κυρίως στο Καζακστάν, στο Τατζικιστάν, στην περιοχή των Ουραλίων, στην Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Μαρί και για ορισμένους στην περιοχή της Μόσχας (Broŝevan και Tygliânc, 1994: 85). Οι συνθήκες μεταφοράς με τρένο ήταν ιδιαίτερα δύσκολες- ήταν μοιραίες για πολλούς από αυτούς, ιδίως επειδή η πλειονότητα των απελαθέντων ήταν γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι. Οι πιο αδύναμοι παρασύρθηκαν από τον υποσιτισμό, τη δίψα, το κρύο, τον συνωστισμό και τις ασθένειες που εξαπλώνονταν ταχύτατα στα γεμάτα βαγόνια του τρένου.
Οι συνθήκες στους τόπους εξορίας αποδείχθηκαν εξίσου τραγικές. Ακόμη και αν η άφιξή τους είχε προγραμματιστεί, η επανεγκατάσταση των απελαθέντων είχε προετοιμαστεί ανεπαρκώς. Οι τοπικές αρχές ενημερώθηκαν καθυστερημένα, αν ενημερώθηκαν καθόλου. Σε ένα πλαίσιο που χαρακτηριζόταν από τον πόλεμο και την πλημμύρα των απελαθέντων προς την Κεντρική Ασία, οι τοπικές αρχές δεν είχαν τον απαραίτητο χρόνο και τα μέσα για να απορροφήσουν τους σωματικά και ψυχολογικά αποδυναμωμένους ανθρώπους. Η έλλειψη στέγασης και τροφής, η αδυναμία προσαρμογής στις νέες κλιματολογικές συνθήκες και η ταχεία εξάπλωση των ασθενειών είχαν σοβαρές δημογραφικές επιπτώσεις κατά τα πρώτα χρόνια της εξορίας.
Οι Τατάροι εκτοπισμένοι, που στο εξής θεωρούνταν "ειδικοί έποικοι", τέθηκαν υπό το ειδικό καθεστώς εγκατάστασης. Αυτό το τιμωρητικό καθεστώς τους είχε στερήσει, για δεκατρία χρόνια, τα δικαιώματά τους και ιδιαίτερα την ελευθερία μετακίνησής τους. Δεν μπορούσαν να απομακρυνθούν περισσότερο από πέντε χιλιόμετρα από τον επιβαλλόμενο τόπο διαμονής τους και μία ή δύο φορές το μήνα έπρεπε να πηγαίνουν στο τοπικό κομαντατούρ που διαχειριζόταν η NKVD και να υπογράφουν ένα παρουσιολόγιο. Τέλος, εξαναγκάζονταν να εργάζονται στις συλλογικές κρατικές φάρμες ή στα εργοστάσια και λάμβαναν πενιχρούς μισθούς.
Ταυτόχρονα με την απέλαση και τον διασκορπισμό των Τατάρων της Κριμαίας, οι κεντρικές αρχές ξεκίνησαν μια πολιτική "αποταταροποίησης" στη χερσόνησο της Κριμαίας: τα κύρια μνημεία και μέρη που θύμιζαν την παρουσία των Τατάρων καταστράφηκαν- βιβλία που αφορούσαν τους Τατάρους της Κριμαίας ή είχαν γραφτεί από Τατάρους συγγραφείς της Κριμαίας αφαιρέθηκαν από τα ράφια των βιβλιοθηκών και ορισμένα κάηκαν- τα τοπωνύμια ρωσικοποιήθηκαν. Το καθεστώς της χερσονήσου άλλαξε επίσης: η Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία (ASSR), η οποία ιδρύθηκε το 1921 (στην οποία οι Τάταροι της Κριμαίας απολάμβαναν θετικής διάκρισης), έγινε σύμφωνα με το νόμο της 25ης Ιουλίου 1946 μια περιφέρεια (διοικητικός όρος που σημαίνει περιφέρεια), που αποτελεί μέρος της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας (RSFSR). Με την ψήφιση του νόμου αυτού επιτεύχθηκε η διαδικασία της " αποταταροποίησης ", ενώ παράλληλα πραγματοποιήθηκε η εγκατάσταση ρωσόφωνων ή ουκρανών εποίκων στα σπίτια που εγκατέλειψαν οι Τατάροι. Το 1954, η περιφέρεια της Κριμαίας προσφέρθηκε στην Ουκρανία με αφορμή τον εορτασμό της 300ης επετείου της ένωσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Αυτή η εσωτερική απόφαση, η οποία δεν είχε άμεσο αποτέλεσμα, αποδείχθηκε καθοριστική μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ.
Ο θάνατος του Στάλιν το 1953 αναπτέρωσε την ελπίδα μεταξύ των ειδικών εποίκων Τατάρων της Κριμαίας. Ωστόσο, η ελπίδα τους διαψεύστηκε γρήγορα. Πράγματι, αποκλείστηκαν από τις διαδικασίες αποκατάστασης υπό την ηγεσία του Νικίτα Χρουστσόφ το 1956. Έτσι, ενώ οι περισσότεροι από τους τιμωρημένους ανέκτησαν τα πολιτικά τους δικαιώματα και τους επετράπη να επιστρέψουν στις πρώην πατρίδες τους, οι Τατάροι της Κριμαίας, καθώς και οι Γερμανοί του Βόλγα και οι Τουρκομεσκέτες, καταδικάστηκαν σε παρατεταμένη εξορία. Αν από αυτό το έτος και μετά ανέκτησαν τα πολιτικά τους δικαιώματα ως άτομα, η επιστροφή στην Κριμαία παρέμεινε απαγορευμένη. Επιπλέον, η απόφαση αυτή σήμαινε την άρνηση της συλλογικής ύπαρξης των Τατάρων της Κριμαίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Γηξκ.